داشتن دهان و دندانی سالم نقش بسیار مهمی در سلامت کلی بدن و کیفیت زندگی ایفا می‌کند. رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها از بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند، بلکه تأثیر مستقیمی بر پیشگیری از عفونت‌ها و حفظ اعتماد به نفس فرد دارد. در این میان، استفاده از محصولات مراقبتی مناسب مانند دهان‌شویه‌ها می‌تواند به عنوان یک مکمل عالی برای مسواک زدن و نخ دندان، نقش مؤثری در بهبود سلامت دهان داشته باشد.
یکی از دهان‌شویه‌هایی که به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده قوی خود شهرت یافته است، کلرهگزیدین است. این محصول به طور خاص برای مقابله با باکتری‌های مضر دهان طراحی شده و در درمان و پیشگیری از مشکلات مختلف دهانی کاربرد دارد. در ادامه این مقاله به بررسی چیستی کلرهگزیدین، فواید و عوارض دهانشویه آن، انواع مختلف، طریقه مصرف و کاربردهای آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
کلرهگزیدین چیست؟
کلرهگزیدین یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک ضدعفونی‌کننده و ضد میکروب قوی شناخته می‌شود. این ماده با از بین بردن دیواره سلولی، موجب مرگ میکروب‌ها می‌شود. کلرهگزیدین به شکل‌های مختلفی مانند دهانشویه در دسترس است و با کاهش پلاک دندان و از بین بردن میکروب‌های داخل دهان به حفظ بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند. این ماده معمولاً در سه فرم دی‌گلوکونات، استات و هیدروکلرید یافت می‌شود که فرم دی‌گلوکونات آن رایج‌تر است. کلرهگزیدین به دلیل خاصیت چسبندگی قوی به نواحی دهانی، پس از ورود به دهان به آرامی اثرات خود را نشان می‌دهد و یک محیط ضد میکروبی نسبتاً طولانی‌مدت ایجاد می‌کند.
فواید دهانشویه کلرهگزیدین
دهانشویه کلرهگزیدین دارای فواید متنوعی است که برخی از آن‌ها عبارتنداز:
- حفظ بهداشت دهان و دندان و از بین بردن باکتری‌های عامل بیماری لثه؛ دهانشویه کلرهگزیدین با از بین بردن باکتری‌های مضر در دهان، به حفظ بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند. این دهانشویه به ویژه برای افرادی که در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مشکل دارند، بسیار مفید است.
- کاهش پلاک دندان و از بین بردن میکروب‌های داخل دهان؛ کلرهگزیدین با کاهش میزان پلاک دندان، از ایجاد جرم و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. این ماده ضد میکروبی قوی، باکتری‌های موجود در پلاک دندان را از بین می‌برد و از گسترش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- درمان التهاب لثه (ژنژیویت) و کاهش خونریزی، تورم و قرمزی لثه‌ها؛ کلرهگزیدین با خواص ضد التهابی خود، به کاهش التهاب لثه‌ها کمک کرده و علائم بیماری‌های لثه مانند خونریزی، تورم و قرمزی را تسکین می‌دهد[1]. استفاده از این دهانشویه می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌ها و کاهش التهاب لثه‌ها کمک کند.
- کمک به درمان عفونت‌های دهان و زخم‌های دهان و لثه؛ کلرهگزیدین به دلیل داشتن خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی، در درمان عفونت‌های دهان و زخم‌های دهان و لثه مؤثر است. این دهانشویه با محدود کردن رشد میکروارگانیسم‌ها، به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند.
- قابل استفاده قبل و بعد از عمل جراحی دندان؛ دندانپزشکان اغلب استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین را قبل و بعد از جراحی‌های دندان توصیه می‌کنند. این دهانشویه با کاهش خطر عفونت پس از جراحی، به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند. به طور خاص، برای بیمارانی که ایمپلنت دندانی، جراحی لثه یا دیگر درمان‌های مشابه دارند، بسیار توصیه می‌شود
- از بین بردن بوی بد دهان؛ کلرهگزیدین با از بین بردن باکتری‌های مولد بوی بد دهان، به خوشبو شدن دهان کمک می‌کند. این دهانشویه می‌تواند به طور موقت بوی بد دهان را از بین ببرد و حس تازگی و طراوت را به دهان بازگرداند.
عوارض دهانشویه کلرهگزیدین
با وجود مزایای فراوان، مصرف طولانی‌مدت یا نادرست از دهانشویه کلرهگزیدین ممکن است با عوارض جانبی مختلفی نیز همراه باشد. برخی از این عوارض شامل:
- تغییر رنگ دندان‌ها و زبان؛ یکی از شایع‌ترین عوارض کلرهگزیدین، تغییر رنگ دندان‌ها و زبان به رنگ قهوه‌ای یا زرد است. این تغییر رنگ به دلیل تجمع ترکیبات کلرهگزیدین روی سطوح دندان و زبان رخ می‌دهد و معمولاً پس از توقف مصرف یا با جرم‌گیری توسط دندانپزشک برطرف می‌شود.
- اختلال در حس چشایی؛ استفاده طولانی‌مدت از این دهانشویه ممکن است باعث کاهش یا تغییر در حس چشایی شود. این عارضه معمولاً موقتی است و پس از قطع مصرف، حس چشایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
- سوزش و خشکی دهان؛ برخی افراد ممکن است پس از استفاده از کلرهگزیدین دچار احساس سوزش یا خشکی در دهان شوند. این عارضه معمولاً در افرادی که حساسیت بیشتری دارند، مشاهده می‌شود.
- تشکیل تارتار؛ مصرف مداوم دهانشویه کلرهگزیدین ممکن است باعث افزایش تشکیل تارتار روی دندان‌ها شود که نیاز به تمیز کردن حرفه‌ای توسط دندانپزشک دارد.
- واکنش‌های آلرژیک؛ در موارد نادر، ممکن است واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، تورم، بثورات پوستی یا تنگی نفس رخ دهد. در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً مصرف متوقف و با پزشک مشورت شود.
- التهاب دهان؛ مصرف این دهانشویه ممکن است باعث التهاب مخاط دهان شود که با قطع مصرف معمولاً برطرف می‌گردد.
- طعم تلخ یا غیرعادی در دهان؛ برخی افراد پس از استفاده از کلرهگزیدین طعم تلخ یا غیرعادی را تجربه می‌کنند که ممکن است تا مدتی باقی بماند.
- عوارض نادر دیگر؛ عوارضی مانند خس خس راه تنفسی، سرگیجه، تعریق سرد یا تورم لب نیز به ندرت گزارش شده‌اند. در صورت بروز این علائم، باید سریعاً با پزشک مشورت شود.
انواع کلرهگزیدین
کلرهگزیدین بسته به غلظت، فرمولاسیون و نام تجاری، انواع مختلفی دارد. این ماده به شکل‌های پایه، استات، هیدروکلراید و گلوکونات وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
کلرهگزیدین پایه
فرم خالص و بدون ناخالصی کلرهگزیدین است. پایداری بیشتری نسبت به اشکال نمک دارد، اما به راحتی در آب حل نمی‌شود و استفاده از آن در محلول‌های آبی محدود است.
کلرهگزیدین استات
کلرهگزیدین ترکیب شده با اسید استیک است. پایداری بیشتری نسبت به فرم پایه دارد و در آب محلول است، بنابراین در فرمولاسیون‌های مختلفی مانند محلول، ژل و کرم استفاده می‌شود. این نوع معمولاً برای ضدعفونی پوست، مراقبت از زخم و در برخی محصولات مراقبت شخصی کاربرد دارد.
کلرهگزیدین هیدروکلراید
کلرهگزیدین ترکیب شده با اسید هیدروکلریک است و پایداری بسیار بالایی دارد. به خوبی در آب حل می‌شود و برای فرمولاسیون‌های مختلف مناسب است. این نوع کلرهگزیدین بیشتر در شستشوی جراحی دست، آماده‌سازی پوست قبل از عمل و محصولات دندانپزشکی استفاده می‌شود.
کلرهگزیدین گلوکونات
کلرهگزیدین ترکیب شده با اسید گلوکونیک است و پایداری و حلالیت بسیار بالایی در آب دارد. این فرم رایج‌ترین نوع مورد استفاده در محیط‌های مراقبت بهداشتی است و در شستشوی جراحی دست، آماده‌سازی پوست قبل از عمل، مراقبت از زخم و مراقبت از کاتتر کاربرد دارد. دهان‌شویه‌های کلرهگزیدین گلوکونات 0.12% برای درمان ورم لثه و جلوگیری از ایجاد پلاک نیز موجود هستند.
همچنین، محلول‌های کلرهگزیدین گلوکونات با غلظت‌های 2% و 4% برای تمیز کردن پوست قبل از جراحی یا تزریق و شستشوی دست و بدن به منظور کاهش خطر عفونت نیز استفاده می‌شوند. محلول کلرهگزیدین استات 0.5% نیز برای شستشوی زخم و سوختگی کاربرد دارد.
طریقه مصرف دهانشویه کلرهگزیدین
برای استفاده موثر از دهانشویه کلرهگزیدین، ابتدا دندان‌های خود را به طور کامل مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید تا ذرات غذا و پلاک‌های دندانی از بین بروند. سپس، مقدار 15 میلی‌لیتر (معادل سه قاشق چای‌خوری) از دهانشویه را در دهان خود بریزید و به مدت 30 تا 60 ثانیه به آرامی در تمام نواحی دهان بچرخانید، به طوری که محلول به خوبی به لثه‌ها، دندان‌ها و فضاهای بین دندانی برسد. پس از این مدت، محلول را به طور کامل از دهان خارج کرده و تف کنید. بسیار مهم است که از بلعیدن دهانشویه خودداری کنید. برای حفظ اثربخشی دهانشویه، پس از استفاده، دهان خود را با آب یا هر محلول دیگری نشویید و حداقل به مدت 30 دقیقه از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
کلرهگزیدین معمولاً برای دوره‌های کوتاه مدت (یک تا دو هفته) تجویز می‌شود و استفاده طولانی مدت آن ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها و زبان شود. در طول دوره درمان، مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت نکات بهداشتی توصیه می‌شود. در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی، مصرف دهانشویه را قطع کرده و با دندانپزشک مشورت کنید.
دهانشویه کلرهگزیدین برای چیست؟
دهانشویه کلرهگزیدین یک محلول ضدعفونی‌کننده است که به طور گسترده در دندانپزشکی برای درمان و پیشگیری از مشکلات مختلف دهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دندانپزشکان معمولاً این دهانشویه را در صورت تشخیص عفونت یا التهاب در دهان تجویز می‌کنند.
یکی از کاربردهای اصلی کلرهگزیدین، درمان بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (عفونت لثه) است. این دهانشویه با کاهش خونریزی، تورم و قرمزی لثه‌ها، به بهبود وضعیت بافت‌های لثه کمک می‌کند. همچنین، کلرهگزیدین در درمان آفت دهان و زخم‌های دهانی نیز مؤثر است و با از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از عفونت، فرآیند بهبودی را تسریع می‌کند.
علاوه بر این، دهانشویه کلرهگزیدین به جلوگیری از ایجاد پلاک دندانی کمک می‌کند. باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند به مرور زمان پلاک‌هایی را روی دندان‌ها تشکیل دهند که منجر به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شوند؛ کلرهگزیدین با کاهش تعداد این باکتری‌ها، از تشکیل پلاک جلوگیری می‌کند. این دهانشویه همچنین برای افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، مفید است، زیرا به حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها در اطراف دندان مصنوعی کمک می‌کند. به طور کلی، دهانشویه کلرهگزیدین به عنوان یک ابزار مؤثر در حفظ بهداشت دهان و دندان و درمان مشکلات دهانی مورد توجه قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
دهانشویه کلرهگزیدین یک محصول ضدعفونی‌کننده قوی و مؤثر است که نقش مهمی در حفظ بهداشت دهان و دندان ایفا می‌کند. این دهانشویه با خواص ضد میکروبی خود، به کاهش باکتری‌های مضر دهان، درمان بیماری‌های لثه، جلوگیری از تشکیل پلاک و رفع بوی بد دهان کمک می‌کند. اگر به دنبال تهیه تجهیزات دندانپزشکی با کیفیت و قیمت مناسب هستید، می‌توانید به صورت آنلاین و حضوری از طریق سایت ما اقدام کنید و از تنوع محصولات و خدمات ما بهره‌مند شوید. ما در تلاشیم تا با ارائه بهترین تجهیزات، به بهبود کیفیت خدمات دندانپزشکی شما کمک کنیم. ممنون که تا این قسمت از مقاله با ما همراه بودید.
