لاینر و مواد کف بندی

معرفی انواع لاینر و مواد کف بندی دندانپزشکی

پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری کودکان و بزرگسالان در سراسر جهان است که در صورت عدم درمان، اسید تولید شده توسط باکتری در پلاک یا بیوفیلم دندان، حفره‌ها یا سوراخ‌هایی را در دندان‌ها ایجاد می‌کند. از تکنیک‌ها و مواد مختلف برای ترمیم یا پر کردن دندان‌های آسیب‌دیده ناشی از پوسیدگی استفاده می‌شود. از قرن نوزدهم لاینرها اغلب زیر مواد پرکننده حفره‌های دندانی قرار می‌گرفتند و تصور می‌شد از بافت زنده دندان محافظت می‌کنند. در این مقاله قصد داریم درباره انواع لاینر و مواد کف بندی و نحوه کاربرد آن‌ها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

لاینر چیست؟

پوسیدگی دندان وضعیتی است که در آن یک دندان تحت یک فرآیند دمینرالیزاسیون قرار گرفته که می‌تواند منجر به ضایعه پوسیدگی و در نهایت ایجاد حفره در دندان شود. دمینرالیزاسیون به‌دلیل محیط اسیدی ایجاد شده توسط محصولات جانبی متابولیک باکتری‌های خاص است صورت می‌گیرد. پوسیدگی دندان در حال حاضر شایع‌ترین بیماری در جهان است که 60 تا 90 درصد از جمعیت کودکان دبستانی را در کشورهای کم‌درآمد، متوسط و پردرآمد و تقریباً همه بزرگسالان در بیشتر کشورها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

شیوع پوسیدگی به‌طور قابل توجهی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و حتی برخی از کشورهای کم درآمد کمترین میزان پوسیدگی را دارند. تصور می‌شود این موضوع به‌دلیل داشتن رژیم غذایی سنتی با مصرف قند کمتر و سطوح پایین شهرنشینی در فقیرترین کشورهای کم درآمد باشد که با شروع به توسعه و نزدیک شدن به الگوی شهرنشینی، مصرف شکر نیز در آن‌ها افزایش می‌یابد و پوسیدگی دندان شایع می‌شود. شیوع پوسیدگی همچنین در کشورهای با درآمد کم، متوسط و با درآمد بالا به‌طور قابل توجهی متفاوت است. افرادی که پایین‌ترین سطح تحصیلات، پایین‌ترین وضعیت اجتماعی-اقتصادی را دارند و افرادی که در فقر زندگی می‌کنند بیشترین شیوع را دارند.

لاینر ماده‌ای است که در یک لایه نازک (معمولاً 0.5 میلی‌متر ضخامت)، برای محافظت از عاج روی کف و دیواره‌های حفره در برابر هجوم باکتری‌ها یا مواد محرک ناشی از مواد و روش‌های ترمیمی استفاده می‌شود. از وارنیش، هیدروکسید کلسیم، فسفات روی، گلاس آینومر و رزین می‌توان به‌عنوان آستر استفاده کرد. در گذشته، لاینرهای حفره دندان برای محافظت از پالپ در برابر اثرات سمی برخی از مواد ترمیم‌کننده دندان و جلوگیری از درد ناشی از هدایت حرارتی نیز استفاده می‌شده‌اند. درمجموع، استفاده از لاینر و کف بندی در دندانپزشکی ترمیمی یکی از مراحل مهم و ضروری محسوب می‌شود.

نحوه عملکرد لاینرهای دندانپزشکی

لاینرها برای ایجاد مهر و موم بهتر توبول‌ها به‌منظور کاهش یا از بین بردن عواقب بعد از ترمیم دندان توصیه می‌شوند. همچنین گاهی اوقات از لاینر و کف بندی برای تحریک واکنش‌های پالپ مطلوب در زیر ترمیم‌ها و در مجاورت بافت پالپ استفاده می‌شود. بااین‌حال، به طور کلی شواهد بالینی کمی وجود دارد که استفاده از لاینرها را با کاهش حساسیت پس از عمل مرتبط کند. به‌عبارت بهتر، تصور می‌شود که لاینرهایی که به‌منظور محافظت از پالپ قرار داده می‌شوند، بافت پالپ را درمان می‌کنند و باعث آرام‌سازی و امیدواری به تحریک تشکیل ترمیمی عاج می‌شوند. لاینرهای هیدروکسید کلسیم به‌دلیل PH بالا که تشکیل عاج ترمیمی را تحریک می‌کند، اغلب برای عمیق‌ترین ترمیم‌ها کاربرد دارند و لاینرهای اوژنول اکسید روی به‌دلیل اثر آرام‌بخششان بر بافت پالپ مورد حمایت قرار می‌گیرند.

ازسوی‌دیگر، بررسی‌ها نشان داد که برای آماده‌سازی کم عمق، معمولاً لاینر توصیه نمی‌شوند اما برای آماده‌سازی سطوح متوسط تا عمیق بهتر است از لاینر و کف بندی استفاده شود، اما برخی اختلاف نظرها همچنان وجود دارد. در واقع، برخی از دندانپزشکان معتقدند که قرار دادن لاینرها مفید نیست و ممکن است حتی برای ترمیم پوسیدگی‌های عمیق نیز مضر باشد.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قرار دادن لاینر در زیر ترمیم RBC طول عمر آن ترمیم را به میزان قابل توجهی کوتاه می‌کند و ممکن است به این دلیل باشد که مواد آستر به ساختار دندان متصل نمی‌شود و باعث ریزنشت بیشتر می‌شود. لاینرهای گزارش شده در این بررسی‌ها منحصراً هیدروکسید کلسیم و سیمان گلاس آینومر بودند.

انواع لاینر دندانپزشکی

لاینرها و پایه‌ها را می‌توان به لاک‌ها، هیدروکسید کلسیم (CaOH)، اکسید روی اوژنول (ZOE)، فسفات روی (ZOP)، پلی کربوکسیلات روی (ZPC)، گلاس آینومر (GI) و رزین (1، 2) گروه‌بندی کرد. برخی از لاینرها و پایه‌ها فقط فضایی را برای آماده‌سازی حفره اشغال می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر به ساختار دندان می‌چسبند. چسبندگی به‌عنوان «نیروی جاذبه بین مولکول‌ها یا اتم‌ها بر روی دو سطح مختلف در هنگام تماس با آن‌ها» تعریف می‌شود و عاج و مینای دندان را دمینرالیزه می‌کند و به دنبال آن مواد مبتنی بر رزین را روی دندان قرار می‌دهد، در نتیجه، حفره آب‌بندی می‌شود و ریزنشت را کاهش می‌دهد. ریز تخلخل‌های ایجاد شده توسط مواد معدنی‌زدایی در این آب‌بندی و همچنین حفظ مواد روی دندان کمک می‌کند.

عدم چسبندگی ممکن است با ایجاد ترک بین دندان و ماده ترمیم رخ دهد. از آنجایی که دندان به‌خاطر عمال جویدن تحت فشار قرار می‌گیرد، این ترک‌ها می توانند رشد کنند، اجازه نفوذ رطوبت و باکتری‌ها را بدهند و در نتیجه منجر به پوسیدگی ثانویه و از بین رفتن مواد روی دندان شوند. دندانپزشکان با توجه به تمیزی دندان، تماس صحیح مواد با دندان و این‌که مواد قبل از قرار دادن مواد بعدی کاملاً سفت شده باشند، احتمال شکست باند را کاهش می‌دهند. در ادامه به معرفی انوع لاینر دندان می‌پردازیم.

لاینر دندانپزشکی کلسیم هیدروکسید

هیدروکسید کلسیم یک لاینر دندانی است که تشکیل عاج ثانویه (ثالثیه) نامنظم را تحریک می‌کند و اغلب در یک سیستم دو خمیری (کاتالیست و پایه) عرضه می‌شود. خواص این لاینر، عبارتند از:

• هدایت حرارتی کم
• تحریک به تولید عاج ثانویه (ثالثیه) نامنظم
• pH قلیایی
• خواص آنتی‌باکتریال
• بسیار محلول
• حساس به رطوبت
• قدرت کم

محصولات هیدروکسید کلسیم در هر دو نوع لایت کیور و خود کیور شده در دسترس هستند و مقاومت فشاری آن‌ها در طی یک دوره 24 ساعته همچنان افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه CaOH گاهی اوقات به‌عنوان پایه نیز شناخته می‌شود، این محصولات فقط باید به‌عنوان آستر استفاده شوند. CaOH بسیار محلول در آب است و نشت حاشیه‌ای آن باعث شستشوی مواد می‌شود. به‌همین دلیل، CaOH یک مهر و موم طولانی مدت ایجاد نمی‌کند و باعث می‌شود ترمیم مستعد شکستگی باشد.

لاینر دندانپزشکی زینک اکسی فسفات

این ماده معمولا هم پایه و هم سیمان محسوب می‌شود. زینک اکسی فسفات (ZOP) یک پایه ایده‌آل است، چون می‌توان آن را در عرض چند دقیقه شکل داد و کانتور کرد. این ماده به‌صورت پودر/مایع و در رنگ‌های مختلف موجود است. هنگامی که پودر زینک فسفات و آب با هم مخلوط شوند، یک واکنش گرمازا رخ می‌دهد و باعث افزایش سرعت گیرش مواد می‌شود. برای کنترل گیرش فسفات روی، همیشه باید آن را روی یک صفحه شیشه‌ای خنک و خشک مخلوط کرد تا گرما به حداقل برسد. افزایش سریع یا خیلی آهسته پودر نیز بر روی تنظیم فسفات روی تأثیر می‌گذارد. فسفات روی سریع تثبیت می‌شود و دارای حلالیت متوسط تا زیاد و اسیدیته پایین است. محصولات ZOP حاوی اکسید روی (90٪) و اکسید منیزیم (10٪) هستند و به‌عنوان لاینر و کف بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لاینر دندانپزشکی زینک اکسید اوژنول

اکسید روی اوژنول (ZOE) یک مهر و موم عالی را برای دندان فراهم می‌کند. مخلوط‌هایی با نسبت پودر به مایع پایین‌تر، مهر و موم حاشیه‌ای بهتری نسبت به آن‌هایی که نسبت بالاتری دارند، ایجاد می‌کنند. این اثر را می‌توان به خواص ضدباکتریایی این مواد نیز نسبت داد. ZOE همچنین یک محرک خفیف برای پالپ است. این تحریک باعث پاسخ التهابی مزمن پالپ و تشکیل عاج ترمیمی می‌شود. این امر به‌ویژه در آماده‌سازی حفره‌های عمیق که در آن آب در لوله‌های عاجی باعث می‌شود که اوژنول از ZOE خارج شود، صادق است. نشان داده شده است که اوژنول با تنفس سلولی تداخل دارد که ممکن است منجر به نکروز پالپ شود.

مواد اوژنول اکسید روی در 4 نوع مختلف در دسترس هستند که به نحوه استفاده از آن‌ها مربوط می‌شود. نوع اول اوژنول اکسید روی، یک لاینر موقت یا کوتاه مدت در نظر گرفته می‌شود. نوع دوم سیمان دائمی یا نهایی است. نوع III برای ترمیم‌های موقت و نوع IV یک ماده پوششی حفره‌ها است. هنگامی که ZOE قرار است به‌عنوان لاینر یا پایه استفاده شود، پزشکان باید تقریباً 24 ساعت پس از قرار دادن این ماده و قبل از قرار دادن ترمیم نهایی زمان بگذارند، چون ZOE در ابتدا نمی‌تواند در برابر آسیب مقاومت کند.

لاینر دندانپزشکی زینک پلی کربوکسیلات

پلی کربوکسیلات روی (ZPC) که در دهه 1970 معرفی شد، به‌عنوان پلی آکریلات روی نیز شناخته می شود و مشابه ZOP است. ZPC به‌دلیل تعامل اسید کربوکسیلیک و یون‌های کلسیم روی عاج به ساختار دندان پایبند است. تصور می‌شود اندازه یک مولکول اسید پلی آکریلات برای نفوذ به توبول‌های عاجی و در نتیجه رسیدن به پالپ خیلی بزرگ باشد و اعتقاد بر این است که این ویژگی باعث زیست سازگاری ZPC می‌شود. وقتی این ماده به‌عنوان پایه زیر آمالگام استفاده شود، می‌توان آن را زیر هر لعاب نازکی قرار داد تا رنگ فلزی آمالگام نمایان نشود.

لاینر دندانپزشکی گلاس آینومر

این دسته از مواد را می‌توان به‌عنوان مواد لاینر و کف بندی استفاده کرد. مواد گلاس آینومر (GI) نوعی محصول پودر-مایع حاوی کلسیم، آلومینیوم و فلوراید هستند. محصولات گلاس آینومر در فرمول‌های ترکیبی دستی کپسوله/کارتریج موجود هستند. گلاس آینومرها 2 مزیت دارند. اولا قابلیت اتصال به ساختار دندان را دارند که یک پیوند یونی بین گروه‌های کربوکسیل دستگاه گوارش و یون‌های کلسیم در دندان است. فلوراید موجود در دستگاه گوارش امکان معدنی‌سازی مجدد ساختار دندان را فراهم می‌کند. مزیت دوم این است که وقتی یک ترمیم چسب روی GI قرار می‌گیرد، می‌تواند به GI متصل شود. یکی دیگر از مزایای GI این است که استفاده از گلاس آینومر اصلاح شده با رزین به‌عنوان لاینر، به‌طور قابل توجهی انقباض پلیمریزاسیون حجمی را برای ترمیم‌های رزینی با نور کاهش می‌دهد.

گلاس آینومرها نباید به‌عنوان عوامل پوشش‌دهنده مستقیم پالپ مورد استفاده قرار گیرند، چون باعث پاسخ التهابی مداوم پالپ می‌شوند. تصور می‌شود که این موضوع به‌دلیل عدم تشکیل بریج‌های عاجی باشد. مانند مواد ZOP و ZPC، گلاس آینومرها را می‌توان روی یک صفحه شیشه‌ای سرد مخلوط کرد تا زمان گیرش کاهش یابد. بااین‌حال، این موضوع می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر استحکام مخلوط نهایی داشته باشد.

دندانپزشکان باید به خاطر داشته باشند که هنگام مخلوط کردن GI به‌عنوان لاینر، باید نسبت پودر به مایع در مقایسه با زمانی که این ماده به‌عنوان سیمان مخلوط می‌شود، کاهش یابد. این کار منجر به کاهش pH برای مدت زمان طولانی‌تر و حساسیت کوتاه مدت پس از عمل می‌شود.

لاینر دندانپزشکی رزین

رزین‌ها جدیدترین مدل لاینر و کف بندی هستند و به‌طورکلی حلالیت کمی دارند، در سایه‌های متعدد و ویسکوزیته‌های مختلف موجودند و از نظر مقاومت فشاری و کششی قوی هستند. البته باید توجه داشته باشید که رزین، عامل باندینگ عاج است و دندانپزشک برای اثربخشی باید آن را ارزیابی کند.

کف بندی در دندانپزشکی

کف بندی در دندانپزشکی به معنای پوشاندن یا درمان پوسیدگی و ترمیم کردن آسیب‌های دندانی است. این روش شامل پاکسازی و حذف باکتری‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده از سطح دندان است. سپس، ماده‌ای مانند رزین یا آمالگام با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بر روی سطح دندان قرار می‌گیرد تا دندان را ترمیم و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.

خرید لاینر

برای خرید مواد لاینر و کف بندی در درجه اول، انتخاب یک برند معتبر و معروف بسیار مهم است. برندهای معروف معمولاً کیفیت بالاتری دارند و طبق اصول استاندارد عمل می‌کنند تا سلامت و ایمنی بیمار حفظ شود. همچنین، باید به‌خاطر داشته باشید که لاینر های مختلف برای درمان مشکلات مختلف دندانی طراحی شده‌اند و به این ترتیب، انتخاب لاینر دندانپزشکی مناسب با نوع درمان و نیازهای دندانی بیمار بسیار مهم است. علاوه‌براین، بهتر است از اصالت و ساختار لاینر دندانپزشکی قبل از خرید اطمینان پیدا کنید و مواد لاینر و کف بندی را از فروشگاه‌های معتبر و معروف سفارش دهید.

قیمت لاینر

قیمت لاینر دندانپزشکی با توجه به کیفیت، حجم، برند و کشور سازنده و نوسانات ارز متفاوت است. در سال 1402 قیمت لاینر بین 500 هزار الی 2 میلیون تومان متغیر است.

“لاینر دندان ماده‌ای است که معمولاً در یک لایه نازک روی عاج در داخل حفره ناشی از پوسیدگی قرار می‌گیرد. آب‌بندی عاج، محافظت از پالپ، ایجاد عایق حرارتی و تحریک تشکیل عاج ثانویه (ثالثیه) نامنظم از کاربردهای لاینر و کف بندی است. همچنین می‌توان از آن برای خط‌کشی نواحی زیر برش برای ترمیم‌های غیرمستقیم مانند کامپوزیت استفاده کرد.”

سوالات متداول

رایج‌ترین متریال لاینر چیست؟

معمولا گلاس آینومر و رزین از مشهورترین لاینرهای دندانپزشکی هستند.

چگونه مواد لاینر معتبر را بشناسیم؟

با مشورت با دندانپزشکان ماهر و کمک گرفتن از فروشندگان معتبر لوازم دندانپزشکی می‌توانید لاینر مناسب کار خود را پیدا کنید.