نایت گارد، یا محافظ دندان شبانه، وسیله‌ای شفاف و پلاستیکی است که روی دندان‌های بالا یا پایین قرار می‌گیرد تا از آن‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از عاداتی مانند دندان‌قروچه (براکسیسم) و فشار دادن دندان‌ها به هم در هنگام خواب محافظت کند. این مشکل که عمدتاً در طول شب و ناخودآگاه اتفاق می‌افتد، می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت دهان و دندان داشته باشد. نایت گارد با ایجاد یک لایه محافظ بین دندان‌های فک بالا و پایین، مانع از تماس مستقیم آن‌ها شده و فشار وارده را به طور یکنواخت توزیع می‌کند. این وسیله نقش مهمی در پیشگیری از فرسایش مینای دندان، شکستگی دندان‌ها، درد فک و سردردهای ناشی از براکسیسم ایفا می‌کند.
چرا به نایت گارد نیاز داریم؟ عواقب دندان‌قروچه شبانه
دندان‌قروچه شبانه، که اغلب افراد از وجود آن بی‌خبرند، می‌تواند منجر به عواقب متعددی شود:
- فرسایش مینای دندان: با گذشت زمان، دندان‌قروچه می‌تواند باعث ساییدگی و نازک شدن مینای دندان شود. این اتفاق، دندان‌ها را نسبت به پوسیدگی و حساسیت به سرما و گرما آسیب‌پذیرتر می‌کند.
- شکستگی و ترک دندان: فشار شدید و مداوم می‌تواند منجر به ترک خوردن، شکستگی یا حتی لب‌پر شدن دندان‌ها و ترمیم‌های دندانی (مانند پرکردگی و روکش) شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر مانند عصب‌کشی یا حتی کشیدن دندان باشد.
- درد فک و صورت: براکسیسم، فشار زیادی به عضلات فک و مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) وارد می‌کند. این فشار می‌تواند باعث درد مزمن در فک، گردن، گوش و حتی سردردهای تنشی شود. افراد ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب، احساس خستگی یا درد در ناحیه فک داشته باشند.
- مشکلات خواب: صدای دندان‌قروچه می‌تواند باعث اختلال در خواب فرد و حتی شریک زندگی او شود.
- حساسیت دندان: با از بین رفتن مینای دندان، لایه زیرین آن به نام عاج نمایان شده و دندان‌ها به محرک‌هایی مانند گرما، سرما و شیرینی حساس می‌شوند.
- تغییر در بایت (نحوه جفت شدن دندان‌ها): در موارد شدید، دندان‌قروچه می‌تواند باعث تغییر در نحوه جفت شدن دندان‌ها و ناهماهنگی در بایت شود.
نایت گارد با محافظت از دندان‌ها و کاهش فشار بر مفصل فک، از بروز این مشکلات جلوگیری کرده و به حفظ سلامت دهان و دندان در بلندمدت کمک شایانی می‌کند.
انواع نایت گارد: کدام یک برای شما مناسب است؟
نایت گاردها در سه دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند:
نایت گاردهای آماده (Stock Night Guards):
این نایت گاردها به صورت عمومی و در اندازه‌های استاندارد تولید می‌شوند و نیازی به قالب‌گیری دندان ندارند. می‌توان آن‌ها را از داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های ورزشی تهیه کرد.
مزایا: بسیار ارزان‌قیمت و در دسترس هستند.
معایب: معمولا راحت نیستند، به خوبی روی دندان‌ها فیت نمی‌شوند و ممکن است هنگام خواب از دهان خارج شوند. به دلیل عدم انطباق کامل، محافظت کمتری ارائه می‌دهند و می‌توانند باعث تحریک لثه‌ها یا دهان شوند.
نایت گاردهای بویل-اند-بایت (Boil-and-Bite Night Guards):
این نوع نایت گاردها نیز در فروشگاه‌ها یافت می‌شوند، اما قبل از استفاده نیاز به آماده‌سازی دارند. شما باید آن‌ها را در آب جوش قرار دهید تا نرم شوند، سپس در دهان بگذارید و با فشار دادن دندان‌ها و انگشتان، قالب دندان‌های خود را روی آن‌ها ایجاد کنید.
مزایا: قیمت نسبتاً مناسبی دارند و انطباق بهتری نسبت به نایت گاردهای آماده ارائه می‌دهند.
معایب: اگرچه بهتر از نوع آماده هستند، اما همچنان انطباق کامل و دقیقی با دندان‌ها ندارند. ممکن است باعث فشار نامناسب به برخی دندان‌ها شوند یا همچنان احساس ناراحتی ایجاد کنند. دوام آن‌ها نیز معمولاً کمتر از نوع سفارشی است.
نایت گاردهای سفارشی (Custom-Made Night Guards):
این نوع نایت گاردها توسط دندانپزشک و بر اساس قالب دقیق دندان‌های بیمار ساخته می‌شوند. دندانپزشک قالب‌گیری انجام داده و سپس نایت گارد در لابراتوار دندانپزشکی از مواد اکریلیک بادوام و با کیفیت بالا تولید می‌شود.
مزایا: بهترین انطباق و راحتی را ارائه می‌دهند. به دلیل دقت بالا در ساخت، محافظت بهینه از دندان‌ها و مفصل فک را تضمین می‌کنند. بادوام‌ترین نوع نایت گارد هستند و می‌توانند سال‌ها دوام بیاورند.
معایب: گران‌ترین گزینه هستند، اما سرمایه‌گذاری برای سلامت دندان‌ها و فک محسوب می‌شوند. نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارند.
توصیه می‌شود که همیشه نایت گاردهای سفارشی را انتخاب کنید. اگرچه هزینه اولیه بالاتری دارند، اما محافظت، راحتی و دوام بسیار بیشتری را ارائه می‌دهند و در بلندمدت از هزینه‌های درمانی بیشتر برای آسیب‌های دندانی جلوگیری می‌کنند.
روند ساخت نایت گارد سفارشی در دنداناطب
ساخت نایت گارد سفارشی در کلینیک دنداناطب یک پروسه ساده و بدون درد است که در چند مرحله انجام می‌شود:
- معاینه و مشاوره اولیه: دندانپزشک ابتدا دهان و دندان‌های شما را معاینه کرده و علائم دندان‌قروچه یا فشردن دندان‌ها را بررسی می‌کند. در این مرحله، تمامی سوالات شما پاسخ داده می‌شود و بهترین نوع نایت گارد برای شرایط شما پیشنهاد می‌گردد.
- قالب‌گیری از دندان‌ها: پس از معاینه، دندانپزشک با استفاده از مواد مخصوص قالب‌گیری، یک کپی دقیق از دندان‌های فک بالا و/یا پایین شما تهیه می‌کند. این قالب‌گیری کاملاً بدون درد است.
- ارسال قالب به لابراتوار: قالب‌های تهیه شده به لابراتوار دندانپزشکی ارسال می‌شوند. در آنجا، تکنسین‌های ماهر با استفاده از مواد اکریلیک مخصوص و بر اساس دستورالعمل‌های دندانپزشک، نایت گارد را با دقت و ظرافت بالا می‌سازند. این فرآیند معمولاً چند روز طول می‌کشد.
- تحویل و تنظیم نایت گارد: پس از آماده شدن نایت گارد، شما برای تحویل آن به کلینیک دنداناطب مراجعه می‌کنید. دندانپزشک نایت گارد را روی دندان‌های شما قرار داده و از فیت بودن و راحتی آن اطمینان حاصل می‌کند. در صورت نیاز، تنظیمات جزئی برای اطمینان از قرارگیری صحیح و عدم ایجاد فشار نامناسب انجام می‌شود.
- دستورالعمل‌های مراقبت و نگهداری: دندانپزشک دستورالعمل‌های لازم برای تمیز کردن و نگهداری صحیح از نایت گارد را به شما آموزش می‌دهد تا عمر مفید آن افزایش یابد.
مراقبت و نگهداری از نایت گارد: افزایش طول عمر و بهداشت
برای حفظ بهداشت دهان و افزایش طول عمر نایت گارد، رعایت نکات زیر ضروری است:
- تمیز کردن روزانه: بلافاصله پس از بیدار شدن و هر بار که نایت گارد را از دهان خود خارج می‌کنید، آن را با مسواک نرم و آب سرد یا ولرم (هرگز آب داغ استفاده نکنید، زیرا می‌تواند باعث تغییر شکل آن شود) به آرامی تمیز کنید. می‌توانید از کمی صابون مایع ملایم یا خمیر دندان غیرساینده استفاده کنید.
- استفاده از پاک‌کننده‌های مخصوص: هر چند وقت یک بار (مثلاً هفته‌ای یک بار)، نایت گارد را در محلول‌های پاک‌کننده مخصوص دندان‌های مصنوعی یا نایت گارد قرار دهید. این محلول‌ها به از بین بردن باکتری‌ها و لکه‌ها کمک می‌کنند.
- آبکشی کامل: پس از تمیز کردن، نایت گارد را کاملاً زیر آب جاری آبکشی کنید تا هیچ اثری از صابون یا پاک‌کننده روی آن باقی نماند.
- خشک کردن و نگهداری: قبل از قرار دادن نایت گارد در جعبه مخصوص خود، مطمئن شوید که کاملاً خشک شده باشد. نگهداری نایت گارد مرطوب در محیط بسته می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها شود.
- جعبه مخصوص: همیشه نایت گارد را در جعبه پلاستیکی مخصوص خود نگهداری کنید تا از آسیب دیدن، گم شدن یا آلودگی آن جلوگیری شود. جعبه را نیز به طور منظم تمیز کنید.
- عدم قرار دادن در معرض گرما: از قرار دادن نایت گارد در معرض نور مستقیم خورشید، آب داغ، داشبورد خودرو یا نزدیک وسایل گرمایشی خودداری کنید، زیرا گرما می‌تواند باعث تغییر شکل و آسیب دیدن آن شود.
- مراجعات منظم به دندانپزشک: در هر بار مراجعه به دندانپزشک برای چک‌آپ‌های دوره‌ای، نایت گارد خود را همراه داشته باشید تا دندانپزشک آن را از نظر سلامت و کارایی بررسی کند و در صورت نیاز تنظیمات لازم را انجام دهد.
آیا نایت گارد برای همه افراد مناسب است؟
اگرچه نایت گارد یک راه‌حل بسیار مؤثر برای محافظت از دندان‌ها در برابر دندان‌قروچه و فشار دادن دندان‌ها است، اما همه افراد به آن نیاز ندارند. دندانپزشک شما بهترین فرد برای تشخیص نیاز به نایت گارد است. معمولاً در شرایط زیر، استفاده از نایت گارد توصیه می‌شود:
- تشخیص دندان‌قروچه (براکسیسم): اگر دندانپزشک علائم ساییدگی دندان، شکستگی ترمیم‌ها، یا فشار روی مفصل فک را مشاهده کند.
- درد فک، صورت یا سردردهای صبحگاهی: این علائم اغلب نشانه‌ای از دندان‌قروچه یا فشردن دندان‌ها در شب هستند.
- حساسیت دندانی بدون علت مشخص: زمانی که دندان‌ها بدون وجود پوسیدگی یا مشکل مشخصی حساس شده‌اند، ممکن است براکسیسم عامل آن باشد.
- صدای دندان‌قروچه در خواب: اگر شریک زندگی شما متوجه صدای دندان‌قروچه شما در شب شود.
- قبل از شروع برخی درمان‌های دندانپزشکی: در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است قبل از قرار دادن روکش، بریج یا ایمپلنت، برای محافظت از سرمایه‌گذاری شما، استفاده از نایت گارد را توصیه کند.
مهم است که خودسرانه اقدام به خرید نایت گاردهای آماده نکنید. تنها یک دندانپزشک می‌تواند با معاینه دقیق، علت اصلی مشکلات شما را تشخیص داده و بهترین راه‌حل، از جمله نوع و طراحی مناسب نایت گارد را برای شما تعیین کند. در کلینیک دنداناطب، ما آماده‌ایم تا با مشاوره تخصصی و ارائه بهترین راهکارهای درمانی، به شما در حفظ سلامت دهان و دندانتان کمک کنیم.
