جرم گیری دندان یکی از روش‌های مهم بهداشت دهان و دندان است که بسیاری از افراد به دلیل تجمع پلاک و جرم روی دندان‌ها به آن نیاز پیدا می‌کنند. جرم‌ها علاوه بر آسیب رساندن به سطح دندان، می‌توانند باعث التهاب لثه و بیماری‌های لثه‌ای شوند. به همین دلیل، استفاده از دستگاه جرم گیری دندانپزشکی که روندی ایمن و مؤثر برای پاکسازی دندان‌ها ارائه می‌دهد، بسیار متداول و ضروری است.
نحوه استفاده از دستگاه جرم گیری در دندانپزشکی
دستگاه جرم گیری دندانپزشکی یک ابزار تخصصی است که با هدف پاکسازی رسوبات سخت شده و نرم پلاک‌های دندانی از سطح دندان‌ها و اطراف لثه به کار می‌رود. مواد اصلی تشکیل‌دهنده جرم اغلب کلسیم و فسفات هستند که با بزاق دهان بر روی سطح دندان سخت شده‌اند، لذا با روش‌های ساده شستشو پاک نمی‌شوند.
در یک جلسه جرم گیری، دندانپزشک یا بهیار دهان ابتدا دندان‌ها را معاینه می‌کند تا میزان و محل تجمع جرم مشخص شود. سپس از دستگاه جرم گیری استفاده می‌کند که این دستگاه معمولاً دارای سه قسمت اصلی است:
- اپلیکاتور یا نوک جرم گیر: این قسمت می‌تواند به شکل گوشه‌دار برای ورود به فضاهای کوچک بین دندانی و یا نوک تخت برای سطح دندان باشد.
- منبع انرژی: بسته به نوع دستگاه، این می‌تواند اولتراسونیک (امواج فراصوت) یا مکانیکی باشد. دستگاههای اولتراسونیک بیشتر رایج و کارآمد هستند.
- سیستم کنترل: شامل تنظیم شدت و فرکانس دستگاه برای پاکسازی دقیق بدون آسیب به دندان و لثه است.
برای استفاده، دندانپزشک دستگاه را روشن کرده و نوک جرم گیری را به آرامی روی سطح دندان حرکت می‌دهد. در مرحله بعد، معمولاً از آب سرد به صورت اسپری برای خنک کردن نوک دستگاه و کمک به پاکسازی بهتر استفاده می‌شود.
روش جرم گیری دندان توسط دستگاه
جرم گیری با دستگاه دندانپزشکی، برخلاف برداشت دستی جرم با ابزارهای سنتی، فرایندی سریع، کم درد و دقیق است. در این روش، مراحل زیر انجام می‌شود:
ابتدا محل تجمع جرم شناسایی شده و بخش‌های قابل دسترسی تمیز می‌شوند. نوک دستگاه جرم گیری از جنس فلز مقاوم است که در تماس با جرم‌ها از طریق لرزش‌هایی با فرکانس بسیار بالا (بین ۲۵۰۰۰ تا ۴۰ هزار هرتز در دستگاههای اولتراسونیک) باعث شکستن و خرد شدن جرم می‌شود. این لرزش‌ها هیچ آسیبی به ساختار دندان یا لثه وارد نمی‌کنند، زیرا انرژی انتقال یافته بسیار کنترل شده است.
در حین فرآیند، آب سرد همراه با نوک دستگاه به صورت همزمان پاشیده می‌شود که دو کاربرد دارد:
- کاهش حرارت ایجاد شده در نوک و دندان‌ها برای جلوگیری از آسیب‌های گرمایی.
- شستشو و همراه کردن جرم‌های خرد شده و پلاک‌ها با آب، که از گلو خارج می‌شوند.
تکنسین یا دندانپزشک مدام نوک را به آرامی روی نقاط مختلف حرکت می‌دهد تا تمام سطوح و حتی زیر خط لثه تمیز شوند. در نهایت معمولاً پولیش با خمیر مخصوص و مسواک‌های چرخشی انجام می‌شود تا سطح دندان صاف شده و دوباره تجمع جرم کاهش یابد.
این روش نه تنها ظاهر دندان را بهبود می‌بخشد بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های لثه، پوسیدگی و بوی نامطبوع دهان را نیز کاهش می‌دهد.
نکات مهم در زمان استفاده از دستگاه
در استفاده از دستگاه جرم گیری دندان، توجه به نکات زیر بسیار اهمیت دارد تا نتیجه مطلوب حاصل شده و از آسیب‌های بالقوه جلوگیری شود:
- تنظیم قدرت دستگاه با احتیاط: فرکانس و قدرت دستگاه باید بر اساس وضعیت دندان‌ها و حساسیت لثه‌ها تنظیم شود. قدرت بیش از حد ممکن است موجب آسیب به مینای دندان و التهاب بافت‌های نرم شود.
- خنک کاری مداوم: آب سرد در حین جرم گیری ضروری است تا هم از گرم شدن نوک جلوگیری شود و هم دندان‌ها آسیب نبینند.
- دقت در فشار دست: فشار زیاد روی نوک دستگاه می‌تواند باعث ایجاد خراش‌های سطحی روی دندان‌ها شود. حرکت آرام و یکنواخت نوک جرم گیر بهتر است.
- آموزش کافی اپراتور: اپراتور باید با دستگاه آشنا بوده و تکنیک صحیح را بداند، چرا که مهارت فرد نقش مهمی در کیفیت پاکسازی دارد.
- مراقبت از بیمار: اطمینان از راحتی بیمار و اطلاع دادن به او درباره صدای دستگاه و حس فشار، اهمیت دارد. همچنین پرسش درباره حساسیت و دردهای احتمالی ضروری است.
- استفاده از تجهیزات بهداشتی: سرهای نوک جرم گیری باید استریل یا یکبار مصرف باشند تا از انتقال عفونت جلوگیری شود.
رعایت این نکات به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه و ارتقای ایمنی جرم گیری کمک می‌کند.
مشکلات رایج در استفاده از دستگاه جرم‌گیری دندانپزشکی
با وجود مزایای زیاد دستگاه جرم گیری، برخی مشکلات و عوارض نیز ممکن است بروز کند که آگاهی از آنها به پیشگیری و راهکارهای درمانی کمک می‌کند:
- حساسیت دندان: افزایش حساسیت کوتاه مدت دندان‌ها نسبت به سرما یا گرما، که معمولاً طی چند روز رفع می‌شود.
- خراشیدگی مینای دندان: فشار زیاد یا استفاده ناصحیح می‌تواند باعث خراش‌های سطحی روی مینای دندان شود.
- تحریک لثه: برخورد طولانی و شدید نوک دستگاه به لثه ممکن است باعث التهاب و خونریزی شود.
- آلودگی و عفونت: رعایت نکردن بهداشت ابزار می‌تواند منجر به انتقال میکروب‌ها و عفونت شود.
- ناراحتی و استرس بیمار: صدای دستگاه و لرزش آن برای برخی افراد ناخوشایند است و ممکن است باعث استرس شود.
- خرابی دستگاه: مشکلات فنی مانند کاهش لرزش، قطع جریان آب یا خراب شدن نوک جرم گیر عملکرد دستگاه را مختل می‌کند و نیاز به تعمیر دارد.
اطلاع از این مشکلات به کاربران و دندانپزشکان کمک می‌کند تا با دقت بیشتری از دستگاه استفاده کنند و در صورت بروز مشکل، به موقع اقدام نمایند.
جمع بندی
دستگاه جرم گیری دندان یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین ابزارهای دندانپزشکی برای حفظ سلامت دهان و بهداشت دندان‌ها است. این دستگاه با استفاده از فناوری اولتراسونیک، رسوبات سخت و پلاک‌ها را به سرعت و بدون درد از سطح دندان‌ها جدا می‌کند و با رعایت نکات فنی و مراقبتی، بسیار ایمن و بی‌خطر است.
شناخت نحوه عملکرد، روش استفاده دقیق و توجه به نکات مهم هنگام کار با دستگاه، کلید موفقیت در فرآیند جرم گیری است. همچنین آگاهی از مشکلات رایج و راه‌های پیشگیری به حفظ دوام و سلامت دندان کمک می‌کند.
با توجه به اهمیت بهداشت دهان و تأثیر مستقیم سلامت دندان‌ها بر سایر بخش‌های بدن، توصیه می‌شود افرادی که جرم‌های دندانی آنها باعث بروز مشکلات شده، به دندانپزشک مراجعه کرده و جرم گیری دوره‌ای را با استفاده از دستگاههای استاندارد و زیر نظر متخصص انجام دهند تا سلامت و زیبایی لبخند خود را حفظ کنند.
