درد دندان پس از پر کردن یا پانسمان، تجربه‌ای نسبتاً رایج است که می‌تواند از یک حساسیت خفیف تا دردی شدید و آزاردهنده متغیر باشد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که با پر کردن دندان، درد به کلی از بین می‌رود، اما گاهی اوقات ماجرا پیچیده‌تر می‌شود و درد پس از درمان نیز ادامه می‌یابد یا حتی تشدید می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث نگرانی و سردرگمی شود. در این مقاله از دنداناطب، به بررسی جامع دلایل مختلف درد دندان پانسمان شده می‌پردازیم تا درک بهتری از این پدیده داشته باشید و بدانید چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
۱. حساسیت طبیعی پس از پر کردن
پس از هرگونه ترمیم دندان، به خصوص پرکردگی‌های عمیق، وجود حساسیت گذرا کاملاً طبیعی است. این حساسیت اغلب به سرما، گرما، یا فشار ناشی از گاز گرفتن غذا بروز می‌کند. علت این حساسیت، التهاب جزئی پالپ (بافت نرم داخل دندان حاوی اعصاب و عروق خونی) است که در طول روند آماده‌سازی و پر کردن دندان ایجاد می‌شود.
- التهاب پالپ: در حین تراشیدن دندان برای برداشتن پوسیدگی، مته دندانپزشکی گرمایی تولید می‌کند که می‌تواند باعث تحریک پالپ شود. همچنین، مواد شیمیایی موجود در برخی از مواد پرکننده نیز ممکن است این تحریک را افزایش دهند.
- تغییرات فشار: تغییر فشار در دندان در طول روند پر کردن و همچنین فشار ناشی از جویدن پس از آن، می‌تواند به حساسیت موقت منجر شود.
- مدت زمان حساسیت: این نوع حساسیت معمولاً طی چند روز تا چند هفته به تدریج کاهش یافته و به طور کامل از بین می‌رود. اگر حساسیت پس از چند هفته بهبود نیافت یا بدتر شد، نیاز به بررسی دندانپزشکی است.
۲. مشکلات مربوط به ارتفاع پرکردگی (اوکلوزال)
یکی از شایع‌ترین دلایل درد پس از پر کردن، ارتفاع نامناسب پرکردگی است. اگر پرکردگی کمی بلندتر از سطح دندان‌های مجاور باشد، هنگام جویدن فشار بیشتری روی آن وارد می‌شود. این فشار اضافی می‌تواند منجر به درد و حساسیت شود.
- علائم: درد هنگام جویدن، به خصوص روی دندان پر شده، و احساس “بالا بودن” یا “برآمدگی” در ناحیه پر شده از علائم این مشکل است.
- تشخیص و درمان: دندانپزشک با استفاده از کاغذ آرتیکولاسیون (که یک نوع کاغذ کاربنی بسیار نازک است) نقاط تماس دندان‌ها را هنگام جویدن بررسی می‌کند. در صورت تشخیص، دندانپزشک به راحتی می‌تواند ارتفاع پرکردگی را تنظیم کرده و آن را هم‌سطح دندان‌های دیگر کند. این تنظیم معمولاً بلافاصله باعث تسکین درد می‌شود.
۳. پوسیدگی عمیق و نزدیکی به پالپ
اگر پوسیدگی اولیه دندان بسیار عمیق بوده و به پالپ دندان (بافت عصبی) نزدیک باشد، حتی پس از پر کردن کامل پوسیدگی نیز ممکن است پالپ دچار آسیب یا التهاب برگشت‌ناپذیر شده باشد.
- پالپیت برگشت‌پذیر: در این حالت، التهاب پالپ خفیف است و با گذشت زمان و از بین رفتن تحریک، بهبود می‌یابد. درد اغلب کوتاه مدت و در واکنش به تحریکات خارجی (مانند سرما) است.
- پالپیت برگشت‌ناپذیر: در این شرایط، التهاب پالپ شدید است و به خودی خود بهبود نمی‌یابد. درد معمولاً خودبه‌خودی، مداوم، ضربان‌دار، و یا تشدید شونده با گرما است. در این موارد، پرکردگی به تنهایی کافی نیست و درمان ریشه (عصب‌کشی) ضروری خواهد بود. اگر درمان ریشه انجام نشود، عفونت می‌تواند گسترش یافته و منجر به آبسه شود.
◁◁ مشاهده قیمت روز انواع: خمیر پانسمان دندان
۴. شکستگی دندان یا پرکردگی
گاهی اوقات، درد دندان پانسمان شده ناشی از شکستگی دندان اصلی یا خود پرکردگی است. این شکستگی می‌تواند در اثر فشار زیاد هنگام جویدن، یا ضعف ساختاری دندان باشد.
- شکستگی دندان: اگر دندان زیر پرکردگی ترک خورده باشد، هنگام جویدن، به خصوص در زمان آزاد کردن فشار، درد شدیدی حس می‌شود. این ترک‌ها ممکن است با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشند و نیاز به ابزارهای تشخیصی خاصی مانند ترانس‌ایلومینیشن (نور عبوری از دندان) یا رنگ‌های خاص داشته باشند.
- شکستگی پرکردگی: در برخی موارد، بخشی از پرکردگی می‌شکند و یک حفره یا لبه تیز ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث گیر کردن غذا، تحریک بافت نرم، یا حتی حساسیت دندان شود.
- عوامل خطر: دندان‌هایی که قبلاً پرکردگی‌های بزرگ داشته‌اند یا تحت فشار زیادی قرار گرفته‌اند، بیشتر مستعد شکستگی هستند.
۵. حساسیت به مواد پرکننده
اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است به مواد تشکیل‌دهنده پرکردگی واکنش آلرژیک یا حساسیت نشان دهند. این مورد بیشتر در رابطه با آمالگام (پرکردگی نقره‌ای) و به جیوه موجود در آن مطرح بود، اما در مورد رزین‌های کامپوزیت (پرکردگی همرنگ دندان) نیز حساسیت به برخی از مونومرهای موجود در آنها امکان‌پذیر است.
- علائم: خارش، بثورات جلدی، یا سایر واکنش‌های آلرژیک در دهان یا سایر نقاط بدن ممکن است مشاهده شود. در موارد نادر، ممکن است منجر به التهاب و درد در دندان شود.
- تشخیص و درمان: تشخیص این نوع حساسیت دشوار است و معمولاً با حذف سایر علل درد و در صورت لزوم، جایگزینی نوع پرکردگی انجام می‌شود.
۶. عفونت جدید یا ثانویه (پوسیدگی زیر پرکردگی)
در برخی موارد، ممکن است پوسیدگی جدیدی در کنار یا زیر پرکردگی موجود شکل بگیرد. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، نشت پرکردگی، یا انقباض و جدا شدن جزئی پرکردگی از دیواره دندان.
- علائم: درد مداوم، حساسیت به گرما و سرما، و گاهی اوقات تورم لثه اطراف دندان از علائم این نوع پوسیدگی است.
- تشخیص و درمان: دندانپزشک با استفاده از معاینه بالینی، رادیوگرافی (عکس اشعه ایکس)، و گاهی اوقات با استفاده از ابزارهای خاص، پوسیدگی ثانویه را تشخیص می‌دهد. درمان شامل برداشتن پرکردگی قدیمی، حذف پوسیدگی جدید و جایگزینی با پرکردگی تازه است. در صورت عمیق بودن پوسیدگی، ممکن است نیاز به درمان ریشه باشد.
۷. آبسه دندانی
اگر التهاب یا عفونت پالپ دندان درمان نشود، می‌تواند منجر به تشکیل آبسه دندانی شود. آبسه، مجموعه‌ای از چرک است که در انتهای ریشه دندان یا در بافت‌های اطراف آن شکل می‌گیرد.
- علائم: درد شدید، ضربان‌دار و مداوم که ممکن است به گوش، فک، یا گردن انتشار یابد، تورم صورت و لثه، تب، لرز، و بوی بد دهان از علائم آبسه است.
- درمان: آبسه دندانی یک وضعیت جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. درمان شامل تخلیه چرک، درمان ریشه، و در موارد شدید، کشیدن دندان است. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز برای کنترل عفونت تجویز می‌شوند.
۸. سندرم دندان ترک خورده (Cracked Tooth Syndrome)
این سندرم زمانی رخ می‌دهد که در دندان ترک‌های بسیار ریز و نامرئی وجود داشته باشد. این ترک‌ها ممکن است تا پالپ دندان گسترش نیابند اما هنگام جویدن یا اعمال فشار، دندان خم شده و باعث تحریک پالپ و ایجاد درد شود.
- علائم: درد تیز و ناگهانی هنگام جویدن، به خصوص زمانی که فشار از روی دندان برداشته می‌شود (Release Pain)، و حساسیت به سرما. تشخیص این سندرم دشوار است زیرا ترک‌ها ممکن است در رادیوگرافی دیده نشوند.
- درمان: درمان ممکن است شامل باندینگ (چسباندن)، روکش دندان برای محافظت از دندان و جلوگیری از گسترش ترک، و در موارد شدیدتر، درمان ریشه باشد.
۹. دندان قروچه (براکسیسم)
اگر شما عادت به دندان قروچه (فشردن یا ساییدن دندان‌ها روی هم)، به خصوص در خواب، داشته باشید، این فشار مداوم می‌تواند باعث درد در دندان‌های پر شده و حتی دندان‌های سالم شود.
- علائم: درد در دندان‌ها و فک، سردرد، و سایش غیر طبیعی دندان‌ها.
- درمان: استفاده از محافظ دهان (نایت گارد) در شب می‌تواند به محافظت از دندان‌ها و کاهش فشار کمک کند. همچنین، تکنیک‌های کاهش استرس و مشاوره نیز ممکن است مفید باشند.
نتیجه‌گیری
درد دندان پانسمان شده می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از حساسیت طبیعی و موقت گرفته تا مشکلات جدی‌تر مانند عفونت یا شکستگی دندان. مهم است که هرگونه درد مداوم یا شدید پس از پر کردن دندان را جدی بگیرید و در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از پیشرفت مشکلات و نیاز به اقدامات درمانی پیچیده‌تر جلوگیری کند. تیم دنداناطب همواره آماده ارائه مشاوره و خدمات دندانپزشکی برای حفظ سلامت دهان و دندان شماست.
